„Mimo woli wspomnieć tu trzeba o tych, którzy sadzili te ogromne drzewa i żyli w tym stuletnim domu, o tej rzece czasu, która nad tym miejscem przepłynęła, to cicha, to szumna, lecz nieubłaganie unosząca z sobą ludzkie rozkosze i rozpacze, grzechy i – prochy” (fragment powieści „Nad Niemnem”).
11 września 2023 roku w Publicznej Szkole Podstawowej w Jeżowem-Podgórzu odbyła się szkolna edycja Narodowego Czytania dzieła „Nad Niemnem” autorstwa Elizy Orzeszkowej. Wśród czytających znaleźli się: Maja Drelich, Zuzanna Drelich (klasa VI), Michał Cupak, Patryk Gielarowski (klasa VII), Wiktoria Czerepak (klasa VIII). Utwór muzyczny „Ty pójdziesz górą, a ja doliną” wykonały: Ewa Czerepak i Zuzanna Drelich (klasa VI). Spotkanie adresowane było do uczniów klasy szóstej, siódmej i ósmej naszej szkoły.
Spotkanie zrealizowali: bibliotekarz Grażyna Drzymała – koordynator działań, polonista Barbara Pawłowska oraz polonista, dyrektor szkoły Krystyna Jabłońska. Oprawę muzyczną przygotował Stanisław Kak, a dekorację nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej Helena Trela.
8 września 2013 roku Krystyna Jabłońska, dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej w Jeżowem-Podgórzu uczestniczyła w gminnej inicjatywie Narodowego Czytania „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Inicjatywa odbyła się w Starym Narcie. Pani dyrektor odczytała kwestie Andrzejowej Korczyńskiej, wdowy po powstańcu.
Z TEKSTU RYSZARDA MŚCISZA:
„Nad Niemnem” w Starym Narcie
Jeśli lekturą wybraną do „Narodowego Czytania” jest „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej, to drzewa, natura, zielona trawa wydają się naturalną do niego scenerią, miejscem. I takie miejsce zaproponowali Barbara Marut z Biblioteki Publicznej w Nowym Narcie oraz dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej w Starym Narcie – Zygmunt Kowalski. Obok szkoły, szkolnego boiska znalazło się takie miejsce, w którym można było stworzyć na poły naturalną, na poły okolicznościową scenerię, która tym bardziej się sprawdziła, że 8 września 2023 był upalnym dniem.
Dyrektor Gminnego Centrum Kultury w Jeżowem, Zbigniew Bednarz, zapowiedział koleją edycję „Narodowego Czytania”, powitał gości i osoby czytające poszczególne role powieściowe i odczytał fragment listu prezydenta Andrzeja Dudy, który stanowił wprowadzenie do lektury „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Lekturę przybliżył wszystkim polonista i poeta Ryszard Mścisz, który między innymi przedstawił sylwetkę twórczą Elizy Orzeszkowej, genezę jej najlepszej powieści „Nad Niemnem”, krótko omówił tematykę dzieła oraz zapowiedział te fragmenty, które zostały wybrane do przeczytania.
Sympatycznym artystycznym dodatkiem, który został zaprezentowany przed odczytaniem fragmentów „Nad Niemnem”, był występ wokalny dzieci z Publicznej Szkoły Podstawowej w Starym Narcie, przygotowany przez polonistkę Katarzynę Stępak. Dzieci w treści swojego wystąpienia nawiązały także do powieści Elizy Orzeszkowej.
Zaraz po występie odczytany został pierwszy obszerny fragment „nadniemeńskiej epopei” związany z historią przodków rodu Bohatyrowiczów – Jana i Cecylii. Kolejne fragmenty wiązały się z motywem powstania styczniowego w powieści, słynnymi sporami ideowymi Andrzejowej Korczyńskiej i jej syna Zygmunta oraz Benedykta Korczyńskiego i jego syna Witolda. Na koniec zaprezentowana została scena finałowa, w której wzięła udział większość ważniejszych postaci w utworze. Bibliotekarkę z Nowego Nartu, Barbarę Marut, wspomagał odnośnie przydziału ról i prezentujących je osób Ryszard Mścisz, który sam wcielił się w rolę narratora we wszystkich fragmentach. Anzelmem Bohatyrowiczem był proboszcz parafii w Nowym Narcie – Adam Stachowicz, Justyną Orzelską zaś bibliotekarka z Cholewianej Góry – Justyna Delekta. Sekretarz Gminy w Jeżowem – Stanisław Szot wcielił się w rolę Benedykta Korczyńskiego, zaś bibliotekarz z Jaty – Edward Chaber, odegrał jego syna Witolda. W innym znanym „rodzicielskim” dialogu zaprezentowali się dyrektorka Publicznej Szkoły Podstawowej w Jeżowem-Podgórzu – Krystyna Jabłońska (pani Andrzejowa) i nauczyciel z Publicznej Szkoły Podstawowej w Starym Narcie – Krzysztof Ziober. Ponadto w role z powieści Elizy Orzeszkowej wcieli się: zastępca wójta Gminy Jeżowe Michał Wasyliszyn, Jacek Puzio, Józefa Sasiela, Alina Kobylarz, Szczepan Kopeć, Honorata Zybura, Anna Borek. Janina Kasica i Wiktor Jarosz.
Wśród widzów „Narodowego Czytania” były czynne i emerytowane bibliotekarki, nauczyciele i dyrektorzy szkół (m.in. Zygmunt Kowalski ze Starego Nartu, Katarzyna Sudoł z Jeżowego Centrum i Anna Piędel z Grobel), dyrektor Zakładu Gospodarki Komunalnej w Jeżowem – Marek Kamiński. Przybyła na tę piękną imprezę młodzież ze Szkoły Podstawowej w Starym Narcie oraz z ponadpodstawowego Zespołu Szkół w Jeżowem – wraz z polonistkami Ireną Czyżowską-Smusz i Anną Tomaką. Byli także seniorzy z Dziennego Domu Opieki w Nowym Narcie. Do końca czytania, które trwało niemal 3 godziny, nie wytrwali wszyscy, jednak była to kolejna udana prezentacja wielkiej literatury polskiej w gminie Jeżowe, co podkreślił przybyły w trakcie imprezy wójt Gminy Jeżowe – Marek Stępak, dyrektor Zygmunt Kowalski i wielu uczestników imprezy. Bibliotekarkę Barbarę Marut wydatnie wspierały między innymi panie Aldona Klecha i Alina Kobylarz, Karolina Worach z Biblioteki Gminnej w Jeżowem, Gminne Centrum Kultury w Jeżowem. Na koniec Barbara Marut oraz wspomagające ją panie z gminnych bibliotek zaprosiły wszystkich na poczęstunek, przede wszystkim specjalny tort i kawę, można było także odebrać swój egzemplarz „Nad Niemnem” ze specjalną okolicznościową pieczątką i porozmawiać o tegorocznej gminnej prezentacji w ramach „Narodowego Czytania”. Do ról w przyszłorocznej edycji, na którą został wybrany „Kordian” Juliusza Słowackiego, zapewne nikt się jeszcze nie przymierza, ale z pewnością wielu obecnych w tym roku zechce po raz kolejny wziąć udział.
